Θέατρο Απόλλων
Θέατρο Απόλλων, το έμβλημα της
πολιτιστικής κληρονομιάς της Ερμούπολης.
Το Δημοτικό Θέατρο Απόλλων αποτελεί έμβλημα της Ερμούπολης και συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία της. Η πόλη, δημιούργημα των προσφύγων στις αρχές του 19ου αιώνα, αποτέλεσε ένα κοινωνικό, οικονομικό και αρχιτεκτονικό θαύμα, με εκπληκτική για την εποχή πνευματική κίνηση και ακτινοβολία.
Στο θέατρο Απόλλων λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Φιλοξενεί σε όλη τη διάρκεια του έτους θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, καθώς και διεθνή φεστιβάλ, μεταξύ άλλων, όπερας, μουσικής και χορού από τοπικούς και διεθνείς καλλιτέχνες.
Τα Φεστιβάλ που δίνουν δυναμικό παρόν στο πρόγραμμα Σύρος Πολιτισμός εδώ και αρκετά χρόνια και προσφέρουν θέαμα υψηλής ποιότητας για τους λάτρεις της όπερας, της μουσικής, του χορού και της τέχνης, είναι τo Διεθνές Φεστιβάλ Αιγαίου, το Διεθνές Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Κυκλάδων, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animasyros, το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Σύρου, το Syros Jazz Festival, το Πανελλήνιο Χορωδιακό Φεστιβάλ Ερμούπολης, το Φεστιβάλ Κιθάρας, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου κ.α.
Μία μικρή έκθεση «αναμνήσεων» στον τελευταίο όροφο του θεάτρου, φιλοξενεί ευρήματα Συριανών και άλλων καλλιτεχνών, παλαιές αφίσες και προγράμματα, χειρόγραφα και θεατρικού περιεχομένου έντυπα, φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του.
Από τη γέννηση έως την αναγέννηση.
Η ανάγκη εξεύρεσης μόνιμης θεατρικής στέγης για την έντονη καλλιτεχνική δημιουργία που απο το 1828 εκφραζόταν σε παραπήγματα, ξύλινες αποθήκες, λέσχες και καφενεία οδήγησε το τότε Δημοτικό Συμβούλιο στην απόφαση ανέγερσης θεάτρου στο κέντρο της πόλης.
Η κατασκευή του θεάτρου ολοκληρώθηκε σε δύο μόλις έτη (1862-1864) σε σχέδια του δημοτικού αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό. Στη σχεδίασή του διακρίνονται πρότυπα και επιρροές από τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά θέατρα: τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο θέατρο «San Carlo» της Νάπολης (1816), το ακαδημαϊκό θέατρο στο Castelfranco (1745) και το «Teatro della Pergola» της Φλωρεντίας (1755).
Εγκαινιάστηκε με ιδιαίτερη επισημότητα και αίγλη στις 20 Απριλίου 1864, παρουσία του εμπνευστή του, Μικέ Σαλβάγου, με την όπερα «Rigoletto» του Verdi, και παράλληλες παραστάσεις τη «Favorita» του Donizetti, την «Traviata» και το «Ballo in maschera» του Verdi.
Το θέατρο γνώρισε χρόνια χρυσής ακμής ακολουθώντας τη μοναδική πορεία και ευημερία της Ερμούπολης, φιλοξενώντας στη σκηνή του διακεκριμένους καλλιτέχνες και μεγάλους θιάσους, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με ποικίλο ρεπερτόριο και με έμφαση στο λυρικό θέατρο.
Συνέχισε να προσελκύει το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον γνωστών θιάσων ακόμα και όταν είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή η οικονομική παρακμή της πόλης, από τις αρχές του 20ου αιώνα ως το μεσοπόλεμο. Την πλούσια ιστορία αυτής της περιόδου έχει καταγράψει σε ένα εξαιρετικό τετράτομο έργο ο Συριανός συγγραφέας και ποιητής Μάνος Ελευθερίου.
Στη διάρκεια της κατοχής το θέατρο χρησιμοποιήθηκε από την ιταλική και κατόπιν τη γερμανική φρουρά για κινηματογραφικές προβολές. Με την απελευθέρωση, συνέχισε να λειτουργεί ως κινηματογράφος, φιλοξενώντας σποραδικά και θεατρικές παραστάσεις.
Τελευταία αναλαμπή του, το θεατρικό έργο «Σκιά» του Ντάριο Νικοντέμι με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, στην τελευταία -επίσης- παράσταση της ζωής της (1953). Λίγο μετά, το θέατρο έκλεισε αφού κρίθηκε επικίνδυνο και ακατάλληλο να φιλοξενεί καλλιτέχνες και κοινό. Το 1970, ξεκίνησε μια πρώτη προσπάθεια ανακαίνισής του, που έμεινε ημιτελής λόγω έλλειψης πόρων ενώ προκάλεσε μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του.
Η αποκατάσταση του θεάτρου στην αρχική του μορφή αποτέλεσε για χρόνια πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και των πολιτιστικών συλλόγων. Είναι μια σπίθα που συνεχώς φουντώνει. Μια ομάδα ανθρώπων με ιδέες, όνειρα και ελπίδες αγωνίζονται με κάθε τρόπο για την αποκατάσταση του Ιστορικού “Απόλλωνα”. Ενα πανό στην πρόσοψή του “ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΑΤΕ”, μαρτυρούσε την αγωνία για το ξεχωριστό Συριανό Θέατρο και το μήνυμα φτερούγιζε απ’ άκρη σ’ άκρη σ’ όλη τη χώρα μέσω του Τύπου διευρύνοντας παράλληλα και τον κύκλο των φίλων του Θεάτρου.
Με τεράστιες δυσκολίες από το 1978 μέχρι και το 2000 η συμβολή των ερασιτεχνικών θιάσων της Σύρου ήταν διαρκώς σημαντικά αυξανόμενη. Με τις παραστάσεις τους έδιναν ζωντάνια στο Θέατρο “γιαπί “. Η επιμονή και η υπομονή της εκάστοτε δημοτικής αρχής και της Συριανής κοινωνίας απέδωσαν.
Τη δεκαετία του ’90 ξεκίνησε η αποκατάσταση, βασισμένη σε σχέδια ομάδας αρχιτεκτόνων με επικεφαλής τον Πέτρο Δ. Πικιώνη, χρηματοδοτήθηκε από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Πολιτισμού, και ολοκληρώθηκε το 2000 οπότε και εγκαινιάστηκε στις 17 Ιουλίου επί δημαρχίας Γιάννη Δεκαβάλλα, με το έργο “ΒΑΦΤΙΣΤΙΚΟ” του Θεόφραστου Σακελλαρίδη από την Όπερα Δωματίου Αθηνών. Οι εξαιρετικές οροφογραφίες που το κοσμούν είναι έργο του ζωγράφου Δημήτρη Φόρτσα.
